ورزش و فعالیت بدنی منظم، فواید بی‌شماری برای سلامت همه افراد دارد، اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که کدام جنسیت، مردان یا زنان، ممکن است به آن نیاز بیشتری داشته باشد یا از آن سود بیشتری ببرد؟ تحقیقات جدید، به این سوال پاسخ‌های جالبی داده‌اند.
فعالیت بدنی و ورزش منظم، به طور چشمگیری احتمال مرگ و میر را کاهش می‌دهد، به خصوص مرگ‌های ناشی از مشکلات قلبی. با این حال، دانشمندان متوجه شده‌اند که این کاهش خطر ممکن است میان دو جنس متفاوت باشد و برخی افراد با صرف زمان کمتری برای تمرین، منافع بیشتری کسب کنند.
زنان، بهره‌برداران اصلی از ورزش؟
به نظر می‌رسد زنان ممکن است مزایای حاصل از ورزش را سریع‌تر و آسان‌تر از مردان به دست آورند. این یافته بر اساس یک پژوهش گسترده به دست آمده که شامل داده‌های بیش از ۴۱۲ هزار فرد بالغ آمریکایی در بازه سنی ۲۷ تا ۶۱ سال بود و ۵۵ درصد آن‌ها زن بودند.
نکته جالب این مطالعه آن است که زنان می‌توانند از هر دقیقه فعالیت متوسط تا شدید، سود بیشتری نسبت به مردان ببرند. محققان برای جمع‌آوری داده‌های مربوط به فعالیت بدنی شرکت‌کنندگان، از «پیمایش ملی مصاحبه سلامت» (NHIS) استفاده کردند که بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین پیمایش سلامت در ایالات متحده به شمار می‌رود. این مطالعه، داده‌های بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۷ را مورد بررسی قرار داد.
این پیمایش شامل پرسش‌هایی در مورد انواع تمرینات انجام‌شده، فراوانی، مدت و شدت آن‌ها بود. علاوه بر این، ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی، جمعیت‌شناختی و وضعیت پزشکی شرکت‌کنندگان نیز در این پیمایش ثبت شده بود. افرادی که در ابتدای دوره پژوهش، شرایط سلامت خاصی مانند بیماری قلبی یا سرطان داشتند، از مطالعه حذف شدند تا نتایج دقیق‌تری به دست آید.
محققان همچنین پایگاه داده ملی سوابق مرگ را مورد ارزیابی قرار دادند و توانستند داده‌های شرکت‌کنندگان NHIS خود را تا پایان سال ۲۰۱۹ به داده‌های مرگ‌ومیر مرتبط کنند. در مجموع، ۳۹,۹۳۵ شرکت‌کننده در طول دوره مطالعه فوت کردند که از این تعداد، ۱۱,۶۷۰ مورد مربوط به مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی نظیر بیماری قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی بود.
تفاوت‌های آماری در کاهش خطر مرگ و میر
حدود ۳۲ درصد از زنان و ۴۳ درصد از مردان شرکت‌کننده اظهار داشتند که به طور مرتب ورزش‌های هوازی انجام می‌دهند و دست‌کم ۱۵۰ دقیقه در طول هفته به این فعالیت می‌پردازند. در مقایسه با هم‌جنسان غیرفعال خود، زنانی که به صورت منظم ورزش می‌کردند، تا ۲۴ درصد احتمال مرگ به هر دلیلی در آن‌ها کمتر بود. این در حالی است که برای مردانی که به طور معمول ورزش می‌کردند، میزان کاهش خطر فوت تنها به ۱۵ درصد رسید.
این پژوهش همچنین آشکار ساخت که زنان فواید مربوط به طول عمر را به مراتب سریع‌تر از مردان کسب کردند. در مردان، بیشترین میزان کاهش در خطر مرگ با حدود ۳۰۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط تا شدید در هفته مشاهده گردید که با ۱۸ درصد کاهش در مرگ ناشی از تمامی علل همراه بود.
در مقابل، زنان با صرف زمانی کمتر از نصف این مقدار، یعنی حدود ۱۴۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید در هفته، به دستاوردهای مشابهی رسیدند. زنانی که بیش از این مقدار در طول هفته تمرین می‌کردند، سود بیشتری کسب کردند تا جایی که با حدود ۳۰۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید در هفته به نقطه اوج رسیدند.
در مقایسه با افراد غیرفعال، بانوانی که فعالیت بدنی هوازی انجام می‌دادند، ۳۶% خطر مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی کمتری داشتند، در حالی که برای آقایان فعال، این کاهش خطر حدود ۱۴% بود. تقویت عضلات نیز نتایج مشابهی به همراه داشت، با کاهش خطر قلبی عروقی ۳۰% برای زنان و ۱۱% برای مردان.
محدودیت‌ها و پیامدها
البته، این پژوهش نیز مانند هر مطالعه دیگری دارای محدودیت‌هایی بود. از جمله اینکه داده‌های مربوط به فعالیت بدنی افراد، خوداظهاری بود و ممکن است همیشه دقیق نباشد. همچنین، این مطالعه صرفاً به بررسی ورزش‌هایی پرداخت که در اوقات فراغت انجام می‌شدند و فعالیت‌های بدنی در حین انجام امور منزل یا به عنوان بخشی از شغل، در نظر گرفته نشدند. این موضوع می‌توانست بر نتایج تأثیرگذار باشد. علاوه بر این، این تحقیق، مشکلات احتمالی سلامت که در برخی از شرکت‌کنندگان ارزیابی نشده بود یا تغییراتی که در طول زمان در روال ورزشی افراد رخ داده بود را مدنظر قرار نداد.
نتیجه‌گیری و تشویق به فعالیت
در مجموع، این مطالعه به وضوح نشان می‌دهد که ارتباط قوی‌تری بین ورزش و کاهش خطر مرگ در زنان نسبت به مردان وجود دارد. پژوهشگران امیدوارند که نتایج حاصل از تحقیقاتشان بتواند انگیزه‌ی بیشتری در بانوان برای پرداختن به فعالیت‌های ورزشی ایجاد کند.
دکتر کریستین آلبرت، رئیس بخش قلب و عروق در مؤسسه‌ی قلب اسمیت، در این باره گفت: «امیدوارم این تحقیق پیشگامانه، به زنانی که در حال حاضر به طور منظم فعالیت بدنی ندارند، انگیزه دهد تا درک کنند که آن‌ها در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند از هر میزان ورزش منظم بهره‌های فراوانی کسب کنند.»
این یافته‌ها، درک ما را از اثربخشی ورزش بر سلامت بر اساس جنسیت عمیق‌تر می‌کند و بر اهمیت توجه به نیازهای متفاوت هر گروه در برنامه‌ریزی‌های سلامت عمومی تاکید می‌نماید. آیا این نتایج، شما را نیز به تحرک بیشتر تشویق می‌کند؟
