دانشمندان موفق به ساخت کوچک‌ترین ضربان‌ساز قلب موقت جهان به اندازه یک دانه برنج شده‌اند؛ دستگاهی که بدون سیم، با نور هدایت می‌شود و پس از انجام وظیفه، به طور طبیعی در بدن تجزیه می‌گردد.
به گفته پژوهشگران، این ضربان‌ساز نوآورانه که هنوز مراحل آزمایشگاهی و پیش از بالینی را سپری می‌کند و تا انجام آزمایش‌های انسانی چند سال فاصله دارد، به عنوان یک «دستاورد دگرگون‌کننده» در عرصه پزشکی معرفی شده و می‌تواند راهگشای پیشرفت‌های چشمگیر دیگری در حوزه‌های مختلف درمان باشد.
در عصر حاضر، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان برای تنظیم ریتم نامنظم قلب خود از ضربان‌سازهای دائمی استفاده می‌کنند. این دستگاه جدید با هدف کمک به حدود یک درصد از نوزادانی طراحی شده است که با ناهنجاری‌های مادرزادی قلبی متولد می‌شوند و در هفته نخست پس از جراحی قلب، نیازمند استفاده از ضربان‌ساز موقت هستند. علاوه بر این، بزرگسالانی که در دوره نقاهت پس از عمل‌های جراحی قلب به تنظیم موقت ضربان قلب نیاز دارند، نیز می‌توانند از مزایای این فناوری بهره‌مند شوند.
ویژگی‌های کوچک‌ترین ضربان‌ساز قلب جهان
ضربان‌سازهای موقت کنونی برای اتصال الکترودها به عضله قلب نیازمند انجام عمل جراحی هستند و سیم‌هایی از محل عمل به یک دستگاه خارجی که بر روی سینه بیمار قرار می‌گیرد، متصل می‌شوند.
همچنین، پس از پایان دوره استفاده، پزشکان باید این سیم‌ها را از بدن بیمار خارج کنند که این فرآیند ممکن است با خطر آسیب‌دیدگی بافت‌ها همراه باشد. به عنوان نمونه‌ای تلخ، نیل آرمسترانگ، نخستین انسانی که بر کره ماه قدم نهاد، در سال ۲۰۱۲ میلادی به دلیل خونریزی داخلی ناشی از برداشتن یک ضربان‌ساز موقت جان خود را از دست داد.
در مقابل، نمونه جدید که توسط دانشمندان ابداع شده است، کاملاً بی‌سیم بوده و ابعادی باورنکردنی دارد: تنها یک میلی‌متر ضخامت و ۳.۵ میلی‌متر طول. این اندازه به حدی کوچک است که به راحتی در نوک یک سرنگ جای می‌گیرد و از طریق تزریق مستقیم به محل مورد نظر در قلب منتقل می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای این دستگاه آن است که پس از اتمام عملکرد خود، به تدریج در بافت‌های بدن حل شده و جذب می‌شود، بنابراین دیگر نیازی به انجام عمل جراحی ثانویه برای خارج کردن آن نخواهد بود.
در مقاله‌ای که نتایج این پژوهش در نشریه معتبر Nature به چاپ رسیده است، آمده است که این ضربان‌ساز میکروسکوپی با یک وصله نرم و انعطاف‌پذیر که بر روی پوست سینه بیمار قرار می‌گیرد، به صورت هماهنگ عمل می‌کند. این وصله هوشمند، در صورت تشخیص هرگونه بی‌نظمی در ریتم ضربان قلب، به طور خودکار پالس‌های نوری را ساطع می‌کند تا به ضربان‌ساز فرمان دهد که چه ریتمی را برای تحریک عضله قلب اعمال کند.
منبع تامین انرژی این ضربان‌ساز یک سلول گالوانی است که با بهره‌گیری از مایعات موجود در بدن بیمار، انرژی شیمیایی را به پالس‌های الکتریکی مورد نیاز برای تحریک منظم قلب تبدیل می‌کند.
دانشمندان در گزارش پژوهش خود مدعی شده‌اند که آزمایش‌های اولیه انجام شده بر روی مدل‌های حیوانی شامل موش‌ها، خوک‌ها و سگ‌ها، و همچنین بر روی بافت قلب انسان در محیط آزمایشگاهی، نتایج امیدوارکننده و موفقی را به همراه داشته‌اند.
