با گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی، تأثیر آن‌ها بر زندگی افراد به‌ویژه کودکان و نوجوانان به یکی از دغدغه‌های مهم در سطح جهان تبدیل شده است. کشورها و دولت‌های مختلف با توجه به نگرانی‌های مربوط به سلامت روان، امنیت دیجیتال و حریم خصوصی، قوانینی برای محدود کردن دسترسی کودکان به این پلتفرم‌ها تدوین کرده‌اند.
این محدودیت‌ها با هدف کاهش خطرات ناشی از استفاده بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی طراحی شده‌اند. در این مقاله به بررسی کشورهایی می‌پردازیم که اقدامات جدی در این زمینه انجام داده‌اند.
چرا محدود کردن دسترسی کودکان به شبکه‌های اجتماعی ضروری است؟
شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام، تیک‌تاک و اسنپ‌چت در سال‌های اخیر به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان و نوجوانان تبدیل شده‌اند. هرچند این پلتفرم‌ها مزایایی چون افزایش ارتباطات اجتماعی و دسترسی به اطلاعات را فراهم می‌کنند، اما خطرات متعددی نیز به همراه دارند. برخی از این خطرات عبارتند از:
اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی: استفاده بی‌رویه از این پلتفرم‌ها می‌تواند منجر به کاهش تمرکز و افت تحصیلی شود.
افزایش مشکلات سلامت روان: کودکانی که زمان زیادی را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند، بیشتر در معرض افسردگی، اضطراب و مشکلات مربوط به اعتماد به نفس قرار می‌گیرند.
تهدیدات امنیتی: خطراتی همچون سوءاستفاده از اطلاعات شخصی و مواجهه با محتوای نامناسب از جمله چالش‌های عمده است.
کدام کشورها قوانینی برای محدودیت دسترسی کودکان وضع کرده‌اند؟
- چین: پیشرو در محدودیت‌های سختگیرانه
چین یکی از کشورهایی است که قوانین بسیار سختگیرانه‌ای برای استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی توسط کودکان وضع کرده است.
قانون محدودیت ساعات استفاده: کودکان زیر 18 سال تنها اجازه دارند روزانه 1 ساعت در شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آنلاین وقت بگذرانند.
تایید هویت کاربری: پلتفرم‌ها موظف هستند کاربران خود را از طریق سیستم‌های احراز هویت شناسایی کنند تا سن آن‌ها مشخص شود.
محدودیت‌های محتوایی: دسترسی به محتوای حساس و غیرآموزشی برای کودکان به شدت کنترل می‌شود.
- فرانسه: قانون ممنوعیت کودکان زیر 13 سال
در فرانسه، استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کودکان زیر 13 سال ممنوع است و این کشور تاکید ویژه‌ای بر کنترل والدین بر فعالیت‌های آنلاین فرزندانشان دارد.
پلتفرم‌ها باید رضایت والدین را برای کاربران زیر 15 سال دریافت کنند.
جریمه‌های سنگینی برای شرکت‌هایی که قوانین را نقض کنند، تعیین شده است.
- انگلستان: قوانین سختگیرانه در حفاظت از داده‌ها
قانون حفاظت از داده‌های کودکان (Children’s Code) در انگلستان به‌طور خاص برای محافظت از حریم خصوصی و امنیت کودکان طراحی شده است.
شبکه‌های اجتماعی موظف هستند تنظیمات پیش‌فرضی را ارائه دهند که اطلاعات کودکان را محافظت کند.
تبلیغات هدفمند برای کودکان زیر 18 سال ممنوع است.
- آمریکا: قانون COPPA
در ایالات متحده، قانون حمایت از حریم خصوصی کودکان آنلاین (COPPA) سال‌هاست که اجرا می‌شود.
این قانون استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کودکان زیر 13 سال را بدون رضایت والدین ممنوع کرده است.
شرکت‌هایی که این قانون را نقض کنند، با جریمه‌های سنگین روبه‌رو می‌شوند.
- کره جنوبی: محدودیت‌های زمانی برای بازی و شبکه‌های اجتماعی
در کره جنوبی، قوانین موسوم به “قانون سندیکا” استفاده از بازی‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی را برای کودکان زیر 16 سال در ساعات خاصی از شب ممنوع کرده است.
به گزارش دلی‌پن (Dellipen)، این قوانین نه تنها در کاهش خطرات مرتبط با استفاده کودکان از شبکه‌های اجتماعی مؤثر بوده‌اند، بلکه به والدین این امکان را داده‌اند که کنترل بیشتری بر فعالیت‌های آنلاین فرزندانشان داشته باشند.
راهکارهای پیشنهادی برای کشورهای دیگر
کشورهایی که هنوز قوانینی مشابه برای محدود کردن دسترسی کودکان به شبکه‌های اجتماعی ندارند، می‌توانند از رویکردهای زیر استفاده کنند:
آموزش والدین و کودکان: برنامه‌های آموزشی برای آگاهی‌بخشی در مورد خطرات و استفاده ایمن از اینترنت ضروری است.
توسعه فناوری‌های نظارتی: ابزارهایی برای پایش و کنترل فعالیت‌های آنلاین کودکان می‌تواند مؤثر باشد.
تشویق به استفاده از جایگزین‌های آموزشی: ایجاد شبکه‌های اجتماعی ویژه کودکان با محتوای آموزشی و ایمن می‌تواند جایگزین خوبی باشد.
