خودروهای جیپ، که امروزه به عنوان یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین نشان‌های تجاری اتومبیل در دنیا شناخته می‌شوند، ریشه در دوران پرآشوب جنگ جهانی دوم دارند. در آن برهه زمانی، ارتش ایالات متحده به دنبال خودرویی مستحکم و چندمنظوره می‌گشت و نخستین جیپ‌ها، که در آن زمان با نام ویلیز شناخته می‌شدند، به این نیاز پاسخ دادند.
این اتومبیل‌ها به سرعت به یکی از اساسی‌ترین ابزارهای ارتش آمریکا در نبردهای مدرن بدل گشتند و یک نوآوری چشمگیر در این زمینه به شمار می‌رفتند. نام تجاری جیپ تا اوایل دهه 1960 به طور رسمی ثبت نشد و کاربرد این خودروها در ابتدا منحصر به مصارف نظامی بود. پس از خاتمه جنگ، گونه‌های غیرنظامی جیپ نیز به بازار عرضه شدند و زمینه را برای تبدیل شدن این نام به یک سمبل جهانی فراهم آوردند.
جیپ در کدام نقاط دنیا ساخته می‌شود؟
با در نظر گرفتن پیشینه نظامی و تولید اولیه در خاک ایالات متحده، جیپ همواره به عنوان یک خودروساز اصیل آمریکایی تلقی می‌شود. نخستین مدل‌های این خودرو در کارخانه‌ای واقع در شهر تولدو، ایالت اوهایو، یعنی محل استقرار دفتر مرکزی جیپ، به مرحله تولید می‌رسیدند.
جالب توجه است که پس از سپری شدن حدود هشتاد سال، این مکان همچنان میزبان دفتر اصلی و یکی از مهم‌ترین واحدهای تولیدی جیپ است. امروزه، مدل‌های پرطرفداری نظیر جیپ رانگلر و گلادیاتور در همین تاسیسات ساخته می‌شوند. نکته قابل ذکر این است که برخی از این خودروها دارای ویژگی‌های خاص و منطقه‌ای هستند که فقط افراد آشنا با آن ناحیه متوجه آن‌ها می‌شوند و به نوعی یادآور تاریخچه و اصالت این برند هستند.
با این وجود، فرآیند ساخت خودروهای جیپ دیگر محدود به یک مکان خاص نیست. علاوه بر تولدو، بخشی از مدل‌های جیپ گرند چروکی در شهر دیترویت مونتاژ می‌شوند و کارخانه‌های دیگری نیز در ایالت‌های ایلینوی و میشیگان در چرخه تولید نقش دارند.
اما دامنه ساخت جیپ از مرزهای ایالات متحده فراتر رفته است. این نشان تجاری در کشورهایی همچون ایتالیا، برزیل، چین، لهستان و هندوستان نیز تولیدات قابل توجهی دارد و برخی دیگر از مدل‌ها نیز در مصر و مکزیک مونتاژ می‌گردند. این گستردگی نشان می‌دهد که جیپ دیگر صرفاً یک برند “ساخت آمریکا” به معنای سنتی نیست و به یک تولیدکننده بین‌المللی تبدیل شده است.
چه کسی سکان هدایت جیپ را در دست دارد؟
در پاسخ به این پرسش که چه کسی خودروهای جیپ را تولید می‌کند، می‌توان گفت که در حال حاضر، خود نشان تجاری جیپ، تحت مالکیت شرکت عظیم استلانتیس (Stellantis)، مسئول طراحی، مهندسی و ساخت این خودروها است. این روند از همان روزهای نخستین تاسیس شرکت، زمانی که با نام ویلیز-اورلند شناخته می‌شد، ادامه داشته است.
با این حال، تاریخچه مالکیت نشان تجاری جیپ مسیری پر پیچ و خم و مملو از تغییرات را پیموده است. پس از بنیان‌گذاری با نام ویلیز-اورلند، در سال 1953 با شرکت کایزر منوفاکچرینگ ادغام شد و حدود یک دهه بعد، نام خود را رسماً به جیپ تغییر داد.
تنها چند سال پس از تغییر نام تجاری، شرکت کایزر با مشکلات مالی دست و پنجه نرم کرد و در سال 1970، شرکت خودروسازی آمریکایی (AMC) این برند را خریداری نمود. در سال 1979، AMC بخشی از سهام خود را به شرکت خودروسازی فرانسوی رنو واگذار کرد. اما در نهایت، در سال 1987، کل سهام AMC توسط شرکت کرایسلر خریداری شد.
تغییرات مالکیت جیپ در سال‌های آتی نیز ادامه یافت. در سال 1998، کرایسلر با شرکت آلمانی دایملر-بنز ادغام شد و شرکت دایملرکرایسلر پا به عرصه وجود گذاشت. با این وجود، بحران اقتصادی سال 2009 مشکلات مالی شدیدی را برای کرایسلر به همراه داشت و در همان سال، شرکت ایتالیایی فیات وارد میدان شد و کنترل کرایسلر را به دست گرفت.
این ادغام به تشکیل شرکت فیات کریسلر (Fiat Chrysler) انجامید. سرانجام، در سال 2021، فیات کریسلر با گروه خودروسازی فرانسوی PSA (مالک برندهای پژو و سیتروئن) ادغام گردید و شرکت نوظهوری به نام استلانتیس (Stellantis) شکل گرفت. امروزه، نشان تجاری جیپ به عنوان زیرمجموعه‌ای از این گروه بزرگ خودروسازی فعالیت می‌کند و استلانتیس در حال حاضر تولیدکننده رسمی و اصلی خودروهای جیپ به شمار می‌رود.
چگونه بفهمیم جیپ ما کجا ساخته شده است؟
با توجه به پراکندگی جغرافیایی واحدهای تولیدی خودروهای جیپ، ممکن است این سوال برای مالکان و علاقه‌مندان مطرح شود که خودروی آن‌ها دقیقاً در کدام کارخانه به مرحله تولید رسیده است. برای یافتن پاسخ این پرسش، چندین راهکار وجود دارد. همانطور که پیش‌تر اشاره شد، بخش اعظم تولید مدل‌های جیپ رانگلر و جیپ گلادیاتور در کارخانه تولدو، واقع در ایالت اوهایو، صورت می‌پذیرد.
اما دقیق‌ترین روش برای تعیین محل دقیق ساخت خودروی جیپ، بررسی شماره شناسایی خودرو (VIN) است. این کد یکتا، اطلاعات جامعی از جمله محل تولید خودرو را در خود جای داده است. شماره VIN معمولاً در چند نقطه مختلف خودرو حک می‌شود. متداول‌ترین محل آن، قسمت پایین شیشه جلوی خودرو در سمت راننده است. همچنین ممکن است بر روی ستون در سمت راننده یا قسمت جلویی بلوک موتور نیز یافت شود.
پس از یافتن شماره VIN، می‌توانید آن را در یکی از وب‌سایت‌های آنلاین رایگان که به منظور رمزگشایی VIN طراحی شده‌اند، وارد نمایید. این ابزارها اطلاعات مربوط به خودرو، از جمله محل دقیق ساخت آن را در اختیار شما قرار می‌دهند. یکی از این وب‌سایت‌های رایگان، ابزار VIN Decoder متعلق به سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌ها (NHTSA) است.
نشان تجاری جیپ، با سابقه‌ای درخشان در صنعت خودروسازی بین‌المللی، جایگاه ویژه‌ای در میان علاقه‌مندان خودروهای آفرود در ایران دارد. پیش از انقلاب اسلامی، این برند از طریق شرکت پارس‌خودرو به صورت رسمی در کشور مونتاژ می‌شد و مدل‌هایی نظیر جیپ آهو و جیپ شهباز سال‌های متمادی در جاده‌ها و مناطق کوهستانی ایران مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
با آغاز دوران تحریم‌ها و ممنوعیت واردات خودروهای ساخت ایالات متحده، ورود رسمی مدل‌های جدید جیپ به ایران متوقف شد. با این وجود، برخی از مدل‌های مدرن این برند، مانند جیپ رانگلر و گرند چروکی، به صورت محدود و غیررسمی از طریق کشورهای واسطه‌ای نظیر امارات متحده عربی و گرجستان وارد کشور شده‌اند.
در ایران، نشان تجاری جیپ بیشتر به عنوان خودرویی منحصربه‌فرد، لوکس و متمایز شناخته می‌شود. این خودرو از دیدگاه بسیاری از علاقه‌مندان، نه تنها نماد قدرت و اصالت است، بلکه تجربه‌ای بی‌نظیر از رانندگی را ارائه می‌دهد. با این حال، عدم وجود نمایندگی رسمی در کشور، چالش‌هایی نظیر دشواری در تهیه قطعات یدکی، عدم دسترسی به خدمات تخصصی و هزینه‌های نگهداری بالا را برای مالکان این خودروها به همراه داشته است.
