در این مقاله، چهار ویتامین برتر برای کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و تقویت سلامت دستگاه گوارش معرفی شده‌اند.
یکی از راهکارهای موثر برای مدیریت یا کاهش علائم IBS، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل است. منظور از رژیم متعادل، برنامه‌ای غذایی است که تمامی مواد مغذی مورد نیاز بدن، اعم از درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها را شامل شود.
یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای حفظ سلامت سیستم گوارش، ویتامین‌ها هستند. ویتامین‌ها ترکیبات آلی هستند که به مقادیر بسیار کم برای عملکرد صحیح بدن مورد نیازند. اگرچه مقدار روزانه ویتامین‌های مورد نیاز بسیار ناچیز است، اما هیچ ماده دیگری نمی‌تواند جایگزین این مقدار اندک شود.
در این مقاله، با تعدادی از ویتامین‌های مفید برای سلامت روده و کاهش علائم بالینی IBS آشنا می‌شوید. همچنین، منابع غذایی در دسترس برای تامین این ویتامین‌ها نیز معرفی خواهند شد.
سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال گوارشی مزمن است که بسیاری از افراد را درگیر می‌کند. مبتلایان به این سندرم، دردهای شکمی طولانی‌مدت و شدید را تجربه می‌کنند.
شدت و نوع علائم بالینی این سندرم ثابت نیست و ممکن است تحت تاثیر سبک زندگی و رژیم غذایی تغییر کند. این بیماری عموماً خطرناک نیست، اما در صورت عدم رسیدگی، می‌تواند کیفیت زندگی مبتلایان را تحت تاثیر قرار دهد.
دلایل بروز سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
علت دقیق ابتلا به این سندرم هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهند عوامل ژنتیکی، رژیم غذایی و ترکیب میکروبی موجود در سیستم گوارش می‌توانند در بروز یا شدت این بیماری نقش داشته باشند. علاوه بر این، تغییرات هورمونی (به ویژه در زنان) و استرس‌های محیطی نیز ممکن است در بروز این بیماری موثر باشند.
علائم سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟
علائم بالینی IBS در افراد مختلف متفاوت است. به طور کلی، دردهای شدید شکمی (که معمولاً پس از دفع مدفوع کاهش می‌یابند)، تورم یا نفخ شکم، نیاز فوری یا شدید به دفع، اسهال، یبوست، مدفوع خونی و احساس عدم تخلیه کامل روده پس از اجابت مزاج، از علائم این بیماری هستند. این علائم در بسیاری از موارد پس از صرف وعده‌های غذایی تشدید می‌شوند.
علاوه بر علائم رایج، برخی علائم دیگر نیز در مبتلایان گزارش شده است که شیوع کمتری دارند، مانند تکرر ادرار، بوی بد دهان، خستگی مفرط، اضطراب و افسردگی. همچنین، برخی علائم خاص در زنان مبتلا مشاهده می‌شود، از جمله رابطه جنسی دردناک و قاعدگی‌های نامنظم.
موارد منع مصرف در رژیم غذایی مبتلایان به سندرم روده تحریک‌پذیر کدام هستند؟
افراد مبتلا به این سندرم باید تا حد امکان از مصرف مواد غذایی نفاخ مانند لوبیا، کرفس، انواع آلو، محصولات لبنی و مواد حاوی کافئین مانند قهوه خودداری کنند.
ویتامین‌ها و سندرم روده تحریک‌پذیر
همانطور که اشاره شد، یکی از راهکارهای کنترل این سندرم، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل است؛ رژیمی که ویتامین‌های مورد نیاز برای حفظ سلامت سیستم گوارش را تامین کند و تا حد امکان از شدت علائم بالینی این سندرم بکاهد. در ادامه، تعدادی از این ویتامین‌ها معرفی خواهند شد.
ویتامین D:
شاید مهم‌ترین ویتامین برای سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی، ویتامین D باشد. این ویتامین التهاب را در روده تحریک‌پذیر به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. از جمله منابع مهم تامین این ویتامین می‌توان به روغن ماهی و زرده تخم‌مرغ اشاره کرد.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تمام ویتامین D مورد نیاز بدن تامین می‌شود، اما نور خورشید فقط در بخش‌هایی از پوست که روی عضلات بزرگ قرار دارند، مانند عضلات فیله کمر و سرینی، این ویتامین را می‌سازد که معمولاً با لباس پوشیده می‌شوند.
علاوه بر این، طول موج خاصی از نور خورشید که تولید ویتامین D را تحریک می‌کند، ممکن است به دلیل آلودگی هوا به سطح زمین نرسد؛ بنابراین، دریافت این ویتامین از طریق رژیم غذایی غنی‌شده، به ویژه برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر، توصیه می‌شود.
ویتامین B:
دومین ویتامینی که مبتلایان به سندرم روده تحریک‌پذیر باید حتماً در برنامه غذایی خود بگنجانند، خانواده ویتامین B است. این ویتامین با کاهش استرس و التهاب روده، منجر به آرامش اعصاب گوارشی و کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر می‌شود. ویتامین B به مقدار زیاد در سبزیجات با برگ تیره مانند اسفناج، غلات کامل و تخم‌مرغ وجود دارد.
انواع ویتامین B:
ویتامین B6: با تنظیم متابولیسم پروتئین و سنتز انتقال‌دهنده‌های عصبی، باعث آرامش اعصاب گوارشی و کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر می‌شود.
ویتامین B9 (فولات): در سنتز انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش داشته و به بهبود خلق‌وخو و کاهش استرس کمک می‌کند.
ویتامین B12 (کوبالامین): این ویتامین به آرامش اعصاب روده و کاهش علائم ناشی از استرس کمک می‌کند.
ویتامین A:
ویتامین A نوعی ویتامین محلول در چربی است که در حفظ یکپارچگی پوشش داخلی روده نقش دارد. این ویتامین همچنین عملکرد سیستم ایمنی را تنظیم کرده و از حساسیت‌های بیش از حد روده جلوگیری می‌کند. از جمله منابع غنی این ویتامین می‌توان به هویج و جعفری اشاره کرد.
ویتامین C:
ویتامین C در بسیاری از عملکردهای بدن نقش دارد. این ویتامین به حفظ یکپارچگی بافت مخاطی روده کمک کرده و خواص آنتی‌اکسیدانی دارد که التهابات روده را کاهش می‌دهد. همچنین، با تقویت دیواره داخلی روده، جذب بهتر مواد مغذی را تسهیل و به کاهش نفخ شکم کمک می‌کند. ویتامین C در مرکبات، فلفل دلمه‌ای و کیوی یافت می‌شود.
جمع‌بندی
روده تحریک‌پذیر (IBS) یکی از مشکلات شایع گوارشی است که می‌تواند باعث ناراحتی و مشکلاتی در کیفیت زندگی شود. استفاده از ویتامین‌ها و مکمل‌ها می‌تواند به بهبود علائم این اختلال کمک کند.
4 ویتامین مهم برای تقویت گوارش و بهبود روده تحریک‌پذیر عبارتند از: ویتامین D که به تنظیم سیستم ایمنی و سلامت روده کمک می‌کند، ویتامین B12 که در فرآیندهای متابولیک و سلامت عصبی موثر است، ویتامین C که خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و می‌تواند التهاب را کاهش دهد و پروبیوتیک‌ها که به تعادل فلور روده و بهبود عملکرد گوارش کمک می‌کنند. ترکیب این ویتامین‌ها و مکمل‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افرادی که با مشکلات گوارشی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، کمک کند.
